Grzyby lecznicze wzbudziły zainteresowanie zarówno naukowców, jak i konsumentów. Z uwagi na szereg właściwości prozdrowotnych płynących z ich stosowania w diecie kryją one ogromny potencjał. Lecz w jaki sposób możemy skutecznie go wykorzystać? Ten artykuł ujawnia fascynującą sztukę ekstrakcji grzybów leczniczych, rzucając światło na ten złożony proces i jej znaczenie w wykorzystaniu korzyści zdrowotnych tkwiących w grzybach leczniczych.
Ekstrakcja grzybów leczniczych
Ekstrakcja to proces mający na celu uwolnienie i koncentrację związków aktywnych zawartych w surowcu, co pozwala nam skutecznie wykorzystać jego potencjał. Proces ekstrakcji pomaga uczynić te związki bardziej biodostępnymi, tj. łatwiej wchłanianymi i wykorzystywanymi przez ludzki organizm. Jeśli chodzi o grzyby, ich ściany komórkowe zbudowane są głównie z chityny. Nasz organizm nie dysponuje odpowiednim aparatem enzymatycznym pozwalającym na trawienie tego związku. Większość grzybów, które spożywamy, kończy jako nierozpuszczalny błonnik, który jest doskonałym pokarmem dla naszych jelit, ale kluczowe, dobroczynne dla nas związki zostają zamknięte w ścianie komórkowej, która nie jest rozkładana przez nasz organizm, co znacznie ogranicza dostępność ważnych składników aktywnych i potencjalne korzyści zdrowotne. W przypadku grzybów mamy na myśli takie grupy związków jak: polisacharydy w tym beta-glukany, terpenoidy, sterole, flawonoidy, związki fenolowe, indolowe.
Metody ekstrakcji grzybów
Komercyjnie stosowaną metodą produkcji wyciągów z grzybów leczniczych jest ekstrakcja gorącą wodą, która pozwala nam pozyskać związki hydrofilowe, W przypadku grzybów podstawowymi związkami rozpuszczalnymi w wodzie są polisacharydy, takie jak beta-glukany. Usprawniają one działanie układu odpornościowego, m.in. poprzez zwiększenie liczebności oraz aktywację makrofagów, limfocytów Th (pomocniczych) i Tc (cytotoksycznych) oraz komórek NK (ang. natural killer), wykazując pośrednio działanie przeciwnowotworowe, są silnymi antyoksydantami przez co działają przeciwzapalnie oraz hamują procesy starzenia. Z uwagi na fakt iż grzyby zawierają szerokie spektrum związków aktywnych o odmiennej budowie chemicznej a co za tym idzie posiadających inne właściwości fizykochemiczne, różnić się również będą rozpuszczalnością. Co w przypadku związków o charakterze lipofilowym takich jak m.in. terpenoidy, sterole? Konieczne staje się zastosowanie drugiego rozpuszczalnika takiego jak alkohol.
Terpenoidy w grzybach
Terpenoidy należą do jednych z najsilniejszych związków bioaktywnych występujących w grzybach, przy czym co najmniej 5 monoterpenoidów, 70 seskwiterpenoidów, 44 diterpenoidów i 166 triterpenoidów zostało odkrytych i przeanalizowanych pod kątem ich właściwości przeciwnowotworowych, przeciwdrobnoustrojowych i skuteczności w zwalczaniu chorób neurodegeneracyjnych.
Terpenoidy i inne związki aktywne
W reishi zidentyfikowano ponad 140 kwasów ganoderowych, które tworzą mieszaniny frakcji triterpenowych. Głównymi triterpenoidami zidentyfikowanymi w chaga były: betulina, kwas betulinowy, inotodiol i kwas trametenolowy. Naukowo udowodnione zostały antyoksydacyjne, przeciwzapalne, antydiabetyczne, przeciwnowotworowe, obniżające poziom cholesterolu czy hepatoprotekcyjne, właściwości tej grupy związków. Z kolei z uwagi na obecne w soplówce polisacharydy, erinacyny, hericenony czy liczne sterole wykazuje ona działanie m.in. neuroprotekcyjne i neuroregeneracyjne, poprawia funkcje poznawcze, łagodzi zmęczenie i wspomaga walkę z depresją. Właściwości te sprawiają, że może mieć potencjale zastosowanie w profilaktyce i leczeniu chorób neurodegeneracyjnych takich jak Parkinson czy Alzheimer. Wykazano, że występujący w grzybach z rodzaju soplówka, diterpenoid – erinacyna A, ma silne działanie stymulujące syntezę czynnika wzrostu nerwów (NGF, ang. Nerve Growth Factor). Ta neurotrofina odgrywa ważna rolę w procesie neurogenezy, wspomaga proces tworzenia nowych połączeń nerwowych, ale również ma duże znaczenie w procesie regeneracji neuronów przez co może korzystnie wpływać na plastyczność mózgu.
Ergosterole i sterole
Innym równie istotnym związkiem z grupy steroli występującym w grzybach jadalnych jest ergosterol, będący prekursorem ergokalcyferolu – witaminy D2. Sterole są ważnymi składnikami błon komórkowych wszystkich organizmów eukariotycznych. Wykazują one wiele korzystnych efektów prozdrowotnych. Udowodniono ich działanie antyoksydacyjne m.in. poprzez zapobieganie peroksydacji lipidów, przeciwzapalne z uwagi na hamowanie aktywności cyklooksygenazy 1 i 2 (COX-1, COX-2) czy obniżające poziom cholesterolu. Dodatkowo związki te mogą być skuteczne w prewencji niektórych typów nowotworów.
Podwójna ekstrakcja
Na podstawie przytoczonych przykładów aktywności biologicznej związków z grupy terpenów czy steroli występujących w grzybach zasadne wydaje się stosowanie do ich ekstrakcji poza wodą również etanolu. W przypadku zastosowaniu tych dwóch rozpuszczalników mamy do czynienia z procesem dualnej ekstrakcji. Dużo mówi się o potrzebie stosowania podwójnych ekstraktów, aby uzyskać „pełne spektrum” związków jakie oferują nam te surowce fitoterapeutyczne. Proces podwójnej ekstrakcji, który stosujemy w produkcji naszego preparatu Supra3 łączy metody ekstrakcji gorącą wodą i alkoholowej, ma na celu wydobycie szerszego spektrum korzystnych związków z grzybów. Ta metoda jest często preferowana w przypadku kompleksowych suplementów grzybowych, których celem jest zapewnienie pełnego zakresu korzyści zdrowotnych oferowanych przez dany gatunek.
W naszych produktach Supra3 zawarliśmy moc podwójnych ekstraktów z grzybów leczniczych. Składniki jakie znajdziesz w naszym produkcie zostały dobrane w taki sposób aby wykorzystać synergię ich działania. Dodatkowo wierzymy, że tylko ścisła kontrola jakości na każdym etapie produkcji gwarantuje jakość i skuteczność produktów końcowych. Dlatego zawsze wybieramy składniki najwyższej jakości.
- Ma, B. et al. (2011) ‘Triterpenoids from the spores of Ganoderma lucidum’, North American Journal of Medical Sciences, pp. 495–498. doi:10.4297/najms.2011.3495.
- Li, I.-C. et al. (2019) ‘Erinacine A-enriched Hericium erinaceus mycelia promotes longevity in drosophila melanogaster and aged mice’, PLOS ONE, 14(5). doi:10.1371/journal.pone.0217226.
- Seweryn, E., Ziała, A. and Gamian, A. (2019) ‘Properties of Ganoderma lucidum triterpenes’, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 73, pp. 345–352. doi:10.5604/01.3001.0013.2790.
- Kim, J. et al. (2020) ‘Composition of triterpenoids in Inonotus obliquus and their anti-proliferative activity on cancer cell lines’, Molecules, 25(18), p. 4066. doi:10.3390/molecules25184066.
- Shimbo, M., Kawagishi, H. and Yokogoshi, H. (2005) ‘Erinacine A increases catecholamine and nerve growth factor content in the central nervous system of rats’, Nutrition Research, 25(6), pp. 617–623. doi:10.1016/j.nutres.2005.06.001.
- Mehmet E. Duru and Gülsen Tel Çayan (2015) ‘Biologically active terpenoids from mushroom origin: A review’, Records of Natural Products, 4, 456 – 483
- Sułkowska-Ziaja, K., Hałaszuk, P., Mastej, M., Piechaczek, M., Muszyńska, B. (2016) ‘Mycosteroles – characteristics and biological importance’, Medicina Internacia Revuo, 27(1), p. 26-34.
- Bailly, C. and Gao, J.-M. (2020) ‘Erinacine A and related cyathane diterpenoids: Molecular diversity and mechanisms underlying their neuroprotection and anticancer activities’, Pharmacological Research, 159, p. 104953.
doi:10.1016/j.phrs.2020.104953.
